قرص ملاتونین Melatonin
قرص ملاتونین (Melatonin) چیست و چه تاثیری بر درمان اختلالات و مشکلات خواب دارد؟ ملاتونین یک هورمون طبیعی در بدن است که میزان خواب فرد را تنظیم می‌کند. کم و زیاد شدن مقدار ملاتونین در بدن باعث می‌شود که فرد احساس خواب‌آلودگی یا رفع خستگی داشته باشد. با توجه به اهمیت ملاتونین در خواب، دارویی با همین نام برای درمان اختلالات خواب تهیه‌شده است. این دارو را می‌توانید بدون نسخه پزشک تهیه کنید و با عوارض چندانی نیز همراه نیست. همچنین در درمان مشکلاتی مانند اضطراب جراحی، آفتاب سوختگی و کاهش میزان فشارخون نیز موثر واقع می‌شود. با تمام این تفاسیر بهتر است که این دارو را زیر نظر پزشک مصرف کنید. در صورتی که امکان مراجعه حضوری به پزشک را ندارید می‌توانید از هرجای کشور از خدمات مشاوره تلفنی استفاده کنید.
ملاتونین چیست؟
در بدن هر یک از ما ساعت بیولوژیکی وجود دارد که زمان خواب‌وبیداری را به‌صورت خودکار مشخص می‌کند. این ساعت بیولوژیکی به دریافت نور خورشید یا هرگونه نور دیگری حساس است. هنگامی‌که نور خورشید در صبح، ساعت بیولوژیکی بدن را تحریک می‌کند، مغز با ترشح هورمون‌هایی نظیر کورتیزول و انجام فعالیت‌های مانند بالا بردن دمای بدن، باعث می‌شود که فرد احساس کند زمان بیدار شدن فرا رسیده است.
با از بین رفتن نور خورشید و در حدود ساعت ۹ شب، زمانی که تاریکی کاملاً ایجادشده است، مغز شروع به ترشح هورمونی به نام ملاتونین خواهد کرد. هورمون ملاتونین وارد جریان خون شده و میزان آن، به‌صورت تصاعدی افزایش پیدا می‌کند. این افزایش تا جایی ادامه خواهد داشت که فرد کاملاً احساس خواب‌آلودگی داشته باشد. معمولاً این احساس در حدود ساعت ۱۲ شب در فرد ایجاد می‌شود و بالا رفتن میزان ملاتونین در بدن فرد، باعث احساس خستگی و به خواب رفتن می‌شود.
ملاتونین را معمولاً هورمون تاریکی می‌نامند، این به این خاطر است که صرفاً در صورت عدم وجود نور خورشید و تاریکی است که ملاتونین ترشح می‌شود. به همین خاطر وجود نورهای مصنوعی شدید باعث اختلال در ساعت بیولوژیکی شده و ترشح ملاتونین را به تعویق می‌اندازند. برای آشنایی با سایر انواع قرص خواب کلیک کنید.
قرص ملاتونین
علاوه بر اینکه ملاتونین در بدن و از طریق سیستم مغز ترشح می‌شود، در بسیاری از مواد غذایی نیز ملاتونین وجود دارد. همچنین ملاتونین، به‌صورت قرص‌هایی که حاوی هورمون ملاتونین هستند به‌راحتی در بازار قابل‌دسترس می‌باشند و احتیاجی به نسخه پزشک یا رعایت دستورالعمل‌های خاص ندارد. با توجه به میزان دشواری که فرد در جریان خواب خود دارد نحوه مصرف آن متفاوت خواهد بود.
مصرف یک دوز معمول از این قرص، حدود یک تا سه میلی‌گرم می‌باشد. این مقدار مصرف، باعث می‌شود تا غلظت ملاتونین در خون شما بین 1 تا 20 برابر افزایش پیدا کند. درنتیجه اگر از ملاتونین در زمان نامناسبی استفاده کنید باعث احساس خواب‌آلودگی در طول روز و ناتوانی در انجام فعالیت‌ها خواهد شد. همچنین می‌تواند چرخه خواب‌وبیداری را بیش‌ازپیش به هم بریزد.
برای آشنایی بیشتر در زمینه مشکلات خواب کلیک کنید.
موارد استفاده از قرص ملاتونین
با توجه به تأثیر داروی ملاتونین در خواب فرد، می‌توان از آن در موارد زیر استفاده کرد.
- احساس بی‌خوابی
- بیدار شدن‌های مکرر در طول خواب شبانه
- اختلالات خواب مربوط به سفر
- مشکلات خواب که به دلیل نوبت‌های کاری شبانه ایجادشده است
- مشکلات خواب که تحت تأثیر داروهای شیمیایی ایجادشده است
بعضی از داروهای شیمیایی به‌ویژه آن‌هایی که برای پرفشاری خون مانند پروپرانولول تجویز می‌شوند باعث می‌شود که سطح انگیختگی فرد بالا رفته و میزان ملاتونین در بدن کاهش پیدا کند. درنتیجه این افراد معمولاً در به خواب رفتن دچار مشکل می‌شوند. داروی ملاتونین می‌تواند به‌خوبی این شرایط را کنترل کند.
با توجه به اینکه داروی ملاتونین درواقع همان هورمونی را در خون افزایش می‌دهد که به‌طور طبیعی توسط مغز تولید می‌شود، عوارض آن به‌مراتب کمتر از داروهای خواب‌آور شیمیایی است که معمولاً برای درمان بی‌خوابی توصیه می‌شوند. برای آگاهی بیشتر در زمینه علت بی خوابی کلیک کنید.
استفاده از قرص ملاتونین در سایر بیماری‌ها
علاوه بر درمان بی‌خوابی، تحقیقات نشان‌دهنده این است که ملاتونین می‌تواند تأثیرات درمانی دیگری نیز بر برخی از بیماری‌ها داشته باشد.
کاهش میزان فشارخون
استفاده از دسته‌ای از قرص‌های ملاتونین که آزادسازی آن‌ها در بدن به‌صورت تدریجی می‌باشد می‌تواند تأثیر مطلوبی در کاهش فشارخون بیماران مبتلابه پرفشاری خون داشته باشد؛ اما تحقیقات نشان می‌دهد که دسته‌ای از ملاتونین‌ها که بلافاصله آزادسازی می‌شوند نمی‌توانند چنین تأثیری را ایجاد کند.
بیماری آندومتریوز
بیماری آندومتریوز شرایطی است که بافت رحم در زنان، در محیط خارج از رحم به‌ویژه لگن رشد می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف ملاتونین توانایی کاهش درد در بیماری آندومتریوز، دوره‌های قاعدگی و برقراری رابطه جنسی را دارد.
اضطراب جراحی
برخی از افراد پیش از عمل جراحی دچار استرس و اضطراب بسیاری می‌شوند. معمولاً برای این افراد از داروی میدازولام استفاده می‌شود. بااین‌حال تحقیقات جدید نشان می‌دهد که مصرف ملاتونین به‌صورت زیرزبانی در این افراد، می‌تواند میزان اضطراب ناشی از جراحی را کاملاً به‌اندازه میدازولام کاهش دهد.
تومورهای بدون مایع (تومورهای جامد)
استفاده از دوزهای بالای ملاتونین همراه با شیمی‌درمانی یا سایر نمایش مربوط به سرطان، می‌تواند اندازه تومور را کاهش داده و تأثیر مطلوبی در بهبودی بیمار داشته باشد.
آفتاب‌سوختگی
مصرف پماد ملاتونین در افرادی که بدن آن‌ها حساسیت بالایی به نور خورشید دارد می‌تواند باعث جلوگیری از آفتاب‌سوختگی شود؛ اما این تأثیر در افرادی که بدن آن‌ها حساسیت کمتری به نور دارد مشاهده نشده است.
پایین بودن سطح پلاکت‌های خونی
مصرف ملاتونین می‌تواند پایین بودن سطح پلاکت‌های خونی که در شرایطی نظیر سرطان یا درمان‌های مربوط به سرطان ایجادشده‌اند را بهبود ببخشد.
عوارض جانبی مصرف قرص ملاتونین
باوجوداینکه در اکثر مواقع، عارضه‌ای به دلیل مصرف ملاتونین برای فرد ایجاد نمی‌شود اما در برخی از موارد نیز عوارضی گزارش‌شده است که ازجمله آن‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد.
- احساس ناراحتی در شکم
- اضطراب
- سردرد
- احساس خواب‌آلودگی در طول روز
تداخلات دارویی با قرص ملاتونین
مصرف داروی ملاتونین همراه با برخی از داروها می‌تواند باعث بروز مشکلاتی در جذب هر دو یا یکی از این داروها شود. ازجمله این داروها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد
- داروهای مربوط به بیماری دیابت
- داروهایی که برای پیشگیری از بارداری استفاده می‌شود.
- داروهایی که برای سرکوب فعالیت سیستم ایمنی استفاده می‌شود.
- داروهای رقیق‌کننده خون
با این حال اگر دارویی مصرف می‌کنید و دچار تردید هستید که با داروی ملاتونین تداخل دارد یا نه، می‌توانید از مشاوران ما در مرکز مشاوره روانشناسی آواژه کمک دریافت کنید.
برای دریافت مشاوره در زمینه خواب و اختلالات همراه می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی آواژه از طریق شماره 02166419012 تماس بگیرید.
سؤالات متداول
میزان مصرف ملاتونین با توجه به نوع و شدت مشکل فرد متغیر است اما به‌طورمعمول، هر شب، اندکی قبل از خواب یک قرص مصرف می‌شود.
معمولاً داروهای مربوط به بیماری دیابت، جلوگیری از بارداری، رقیق‌کننده‌های خون و ضعیف کننده‌های سیستم ایمنی نباید با ملاتونین مصرف شوند.
