بیزاری درمانی یا انزجار درمانی چطور عمل می کند؟

بیزاری درمانی یک روش روانشناختی برای بیزار کردن فرد از انجام یک عادت مخرب است که تنها باید توسط متخصصین انجام شود. چرا که این یک روش حساس بوده و اگر افراد در این زمینه به صورت خودسرانه عمل کنند؛ قطعا دچار مشکلات بیشتری خواهند شد. این روش زیر مجموعه رفتاردرمانی است که مبتنی بر شرطی سازی بوده و از این طریق منجر به ترک عادت می‌گردد. شاید برای شما هم پیش آمده باشد که در صورتی که از بد بودن یک رفتار آگاه هستید؛ اما بازهم آن را انجام می‌دهید و یا همه تلاش های شما برای انجام ندادن آن ناموفق بوده است. در چنین شرایطی معمولا متخصصین بعد از امتحان کردن روش های مختلف، بیزاری درمانی را پیشنهاد می‌کنند. در این زمینه بهتر است حتما با یک متخصص مشورت نمایید. برای دریافت مشاوره فردی کلیک نمایید.

برای دریافت مشاوره در زمینه بیزاری درمانی می توانید با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی آواژه از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت منزل با شماره 9099070354 تماس بگیرید.

انزجار درمانی به چه معناست؟

انزجاری درمانی یا بیزاری درمانی یک روش شرطی سازی معکوس است که در آن یک عادت را از طریق مرتبط کردن با چیزی ناخوشایند ، از بین می‌برند. در بیشتر موارد این روش را برای ترک الکل به کار می‌گیرند. اما برای عادات دیگر نیز کاربرد دارد. همانطور که زمانی که یک کودک عادت به جویدن ناخن هایش دارد؛ از لاکی تلخی برای ناخن های او استفاده کرده و از این طریق باعث می‌شوند تا او به صورت خودجوش دیگر اینکار را نکند. البته که بحث های زیادی بر سر این روش درمانی وجود دارد و هنوز بسیاری از درمانگران از آن استفاده نمی‌کنند. اما به طور کلی در بسیاری از موارد موثر بوده است. در ادامه بیشتر در مورد چگونگی انجام و تاثیرات آن توضیح خواهیم داد. برای اطلاع از راه های درمان اعتیاد به الکل کلیک نمایید.

چگونگی انجام بیزاری درمانی

همانطور که در شرطی سازی کلاسیک یک رفتار یا واکنش خاص به فرد آموزش داده می‌شود؛ انزجار درمانی کاملا برعکس آن بوده و منجر از بین رفتن یا کمرنگ شدن یک عادت رفتاری می‌شود. در ادامه در مورد روش های مختلف بیزاری درمانی بیشتر توضیح خواهیم داد.

دارودرمانی

اصلی ترین روش انزجار درمانی ، استفاده از دارو است. در این حالت زمانی که فردی نمی‌تواند اعتیاد به الکل و یا رفتاری دیگر را ترک کند؛ به فرد دارویی داده می‌شود تا در حین انجام آن کار دچار نشانه های جسمانی شدید گردد. این واکنش بدن در ذهن او آموخته شده و تصور می‌کند که هربار به سراغ انجام آن کار برود؛ بدن او چنین واکنشی خواهد داشت. شاید برای شما هم پیش آمده باشد که زمانی که یکبار با خوردن یک غذا مسموم می‌شوید؛ دیگر تمایلی به خوردن آن غذا به صورت مجدد نخواهید داشت.

استفاده از شوک الکتریکی در بیزاری درمانی

با اینکه معمولا شوک الکتریکی زمانی استفاده می‌شود که بدن فرد دیگر به داروها واکنش نشان نداده و یا او مبتلا به روانپریشی شدید است؛ اما گاهی به عنوان یک تنبیه نیز در انزجار درمانی از آن استفاده می‎شود. این روش بر عصب های مغز تاثیر گذاشته و منجر به تغییر رفتار می‌گردد.

شوک فیزیکی

استفاده از دارو در انزجار درمانی ، خود یک نوع شوک فیزیکی محسوب می‌شود. اما با روش های دیگر نیز می‌توان به افراد شوک فیزیکی وارد نمود. برای مثال زمانی که افراد مبتلا به وسواس موکنی هستند؛ باید یک نوار پلاستیکی را دور دست خود انداخته و هر بار که اینکار را انجام می‌دهند؛ آن را کشیده و ضربه ای به دست خود وارد کنند. با اینکار آنها درد را تجربه کرده و حتی دستشان کبود می‌شود. همین درد مانع از آن می‌شود که آنها دوباره آن کار را انجام دهند.

تصویر سازی منفی از طریق تجسم با بیزاری درمانی

این روش به دلیل سختی آن کارایی کمتری دارد. چرا که افراد کمتر احتمال دارد که زمانی که می‌خواهند یک عادت آسیب زننده را انجام دهند؛ صحنه ها وحشتناک را تجسم کرده و یا به عواقب آن فکر کنند. اما با تمرین ذهن به انجام اینکار عادت می‌کند.

القا کردن شرمندگی به فرد

در این حالت فرد باید بعد از انجام رفتار مشخص دچار احساس گناه شده و شرمنده شود. معمولا بیشتر افراد از لحاظ روانی چنین حالتی را تجربه می‌کنند؛ اما عامل بازدارنده قوی محسوب نمی‌شود.

آیا انجام انزجار درمانی در خانه امکانپذیر است؟

برای از بین بردن برخی از عادات، مانند ناخن جویدن و یا وسواس موکنی می‌توان از روش های مختلف بیزاری درمانی در خانه استفاده نمود. اما زمانی که افراد بخواهند از دارو درمانی استفاده کرده و یا مصرف الکل را ترک کند؛ باید حتما از متخصص کمک بگیرند. چرا که بعد از مصرف دارو، فرد احتمالا حال بدی را از نظر جسمی تجربه خواهد کرد که حتما با تحت نظر متخصص باشد. برای اطلاع از راه های مقابله با ناخن جویدن کودک کلیک نمایید.

چه کسانی باید از روش بیزاری درمانی استفاده کنند؟

نمی‌توان برای از بین بردن همه عادات از انزجار درمانی استفاده نمود. از طرفی این روش بر روی برخی از افراد کارساز نیست. به همین دلیل است که باید پیش از آغاز این روش، حتما با متخصص مشورت نمایید. استفاده از این روش، برای افراد زیر ضروری است.

افرادی که از مواد دیگری غیر از الکل هم استفاده می‌کنند

برای ترک سیگار
افرادی که مبتلا به اختلالات اشتها هستند
کسانی که عادت به ناخن جویدن دارند
ابتلا به رفتارهای خودآزاری و پرخاشگرانه
کسانی که به انجام برخی از رفتارهای جنسی نامناسب اعتیاد دارند

میزان تاثیر انزجار درمانی چقدر است؟

بیشتر تحقیقاتی که در مورد بیزاری درمانی انجام شده اند؛ حاکی از آنند که این روش درمانی تاثیرات کوتاه مدت دارد. برای مثال در مورد ترک اعتیاد به الکل که بیزاردرمانی بیشترین نقش را دارد؛ تنها تا یک الی سه ماه بعد از ترک افراد میلی به مصرف الکل ندارند. در واقع این روش منجر به ترک دائمی نمی‌گردد.

در مطالعه ای دیگر مشخص شد که 69 درصد از شرکت کنندگان یک سال پس از درمان با این روش توانسته بودند که همچنان به سراغ عادت خود نروند.

انتقادات وارده بر انزجار درمانی

انتقادهای زیادی به روش انزجار درمانی می‌شود. همانطور که گفته شد؛ بحث های زیادی در این مورد وجود دارد. بیشتر منتقدین معتقدند که این روش یک نوع تنبیه غیراخلاقی محسوب شده و نمی‌تواند آثار بلند مدت هم داشته باشد. از طرفی این روش در گذشته برای درمان همجنسگرایی استفاده می‌شد که منجر به بروز مشکلات زیادی برای این افراد گردید. از این رو امروزه دیگر کمتر از این روش استفاده می‌شود.

سخن پایانی

با اینکه انزجار درمانی تاثیر زیادی بر ترک عادات نامناسب دارد؛ اما در بیشتر موارد اثرات آن کوتاه مدت بوده و برای مدت زمان طولانی کارساز نیست. همچنین برای استفاده از روش دارودرمانی در این رویکرد درمانی ، افراد حتما باید از متخصص کمک بگیرند. به همین دلیل بهتر است در این مورد حتما با روانشناس مشورت کرده و از انجام اینکار به صورت خودسرانه بپرهیزید.