اسکیزوفرنی | نشانه ها و علت بیماری اسکیزوفرنیا
اسکیزوفرنی یا شیزوفرنی یک اختلال روانی است. این اختلال به دلیل عوامل ژنتیکی و محیطی بروز پیدا می‌کند. ژنتیک با درصد بالاتری نسبت به محیط نقش دارد. اسکیزوفرنی با 3 نشانه مثبت، منفی و شناختی نمایان می‌شود. شیوع این بیماری بسیار کم است. اما هر دو جنسیت را به یک اندازه درگیر می‌کند.
این اختلال به خودی خود قابل درمان نیست. حتی برای اسکیزوفرنی درمان قطعی نیز در نظر گرفته نشده است. اما برای کاهش علائم و کنترل مهارت های رفتاری، از روش های درمانی مانند روان درمانی، دارو درمانی، شوک الکترونیک و … استفاده می‌کنند. این اختلال انواع و جوانب مختلفی دارد. که در این مقاله توضیح داده ایم.
اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی (Schizophernia) به نوعی اختلال روانی مزمن گفته می‌شود. این بیماری روانی همراه با خود علائم مثبت، منفی و شناختی بروز می‌دهد. توهم و هذیان از واضح ترین نشانه های این افراد است. این اختلال خیلی شایع نیست. و از طریق ژنتیک به فرد منتقل می‌شود. این اختلال در آقایان اواخر نوجوانی و اوایل دهه 20 بروز پیدا می‌کند. اما در خانم ها در اواخر دهه 20 و اوایل دهه 30 نمایان می‌شود.
این اختلال همراه با خود علائمی دارد که به 3 بخش مثبت، منفی و شناختی تقسیم می‌شود. اما از علائم اولیه آن می‌توان به انزوا طلبی، کاهش تمرکز، تحریک پذیری، ضعف تحصیلی، اختلالات خواب و … اشاره کرد. درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد. اما با روان درمانی های پی در پی و آگاهی نسبت به بیماری، فرد کنترل بیشتری بر خود پیدا می‌کند. در موارد خیلی شدید همراه با روان درمانی از دارو درمانی نیز استفاده می‌شود.
نشانه های اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی نشانه های زیادی دارد. اما این نشانه ها به 4 دسته مثبت، منفی، شناختی و اولیه تقسیم می‌شود.
? نشانه اولیه
ابتلا به اسکیزوفرنی در سال های نوجوانی آغاز می‌شود. و به مشکلات نوجوانی نسبت داده می‌شود. به دلیل اینکه این نشانه ها به نوجوانی نسبت داده می‌شود، در بسیاری از موارد جدی گرفته نمی‌شود. در این بخش از علائم اولیه اسکیزوفرنی نام برده ایم.
▪ تحریک پذیری
▪ انزوا طلبی
▪کاهش تمرکز
▪ تغییر دوستان
▪مشکلات خواب
▪ ضعف در عملکرد تحصیلی
? نشانه های مثبت اسکیزوفرنی
نشانه های مثبت اسکیزوفرنی معمولا در افرادی که سالم هستند وجود ندارد. منظور از نشانه های مثبت، خوب بودن این نشانه ها نیست. بلکه این علائم به مرور وارد علائم اولیه می‌شود. دائمی خواهد شد و در زندگی فرد تاثیر خواهد گذاشت. از نشانه های مثبت اسکیزوفرنی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
? توهم
یکی از نشانه های مثبت اسکیزوفرنی، توهم است. منظور از توهم یعنی چیزی که در واقعیت وجود ندارد و ذهن فرد باعث ایجاد این موضوع می‌شود. توهم شامل شنیدن، دیدن، بوییدن، چشیدن یا حس چیزهایی است که وجود خارجی ندارد. توهم دیداری و شنیداری در این بیماران شایع تر است.
? هذیان
اکثر بیماران اسکیزوفرنی، از خود علائم هذیان را نشان می‌دهند. این افراد به باورهای غیر منطقی باور دارند. شایع ترین هذیان افراد مبتلا به اسکزوفرنی را در ادامه توضیح داده ایم.
▪ احساس دارد که تحت کنترل فرد یا گروهی افراد است.
▪ اعتقاد بر اینکه ایده ها و نظرات شخصی آنها دزدیده شده است.
▪به این باور که آشنایان قصد آزار و اذیت آنها را دارند.
▪ رویدادهای طبیعی و رفتارهای عادی اطرافیان را بد برداشت می‌کنند.
▪ به قدرت های ماورایی اعتقاد دارند و خود را سرشار از این قدرت ها می‌دانند.
? اختلالات حرکتی
از دیگر نشانه های مثبت افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، احتلالات حرکتی است. منظور از این اختلال، تحرکات عجیب و غیر معمولی است. مانند رفت و آمدهای بی هدف و مکرر در یک الگوی خاص.
? اختلالات فکری
اختلالات فکری از دیگر علائم مثبت اسکیزوفرنی است. در این نشانه، فرد پردازش اطلاعات و رفتارهای غیر معمول دارد. نشانه های افراد مبتلا به اختلالات فکری شامل عدم تمرکز، استفاده از واژه ها، صحبت های فاقد معنا، تکرار بیش از اندازه جملات و عبارات آهنگین می‌شود.
? اختلالات رفتاری
از دیگر نشانه های افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، اختلالات رفتاری است. از نشانه های این اختلال می‌توان به پرخاش، تکرار مکرر حرکات، ثبات در وضعیت خاص برای مدت طولانی اشاره کرد. در این شرایط بیمار قادر به مدیریت رفتار و واکنش های خود نخواهد بود. حتی توانایی برقراری ارتباط با دیگران را ندارد.
? نشانه های منفی
منظور از نشانه های منفی افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، بد بودن نشانه ها نیست. به این منظور است که برخی از ویژگی ها در افراد سالم نیز مشاهده می‌شود. در ادامه راجع به نشانه های منفی توضیح داده ایم.
▪ کم حرفی
▪ محدودیت احساسات
▪کمبود انرژی
▪ بی انگیزگی
▪عدم اشتیاق به زندگی
▪ عدم رعایت بهداشت شخصی
? نشانه های شناختی اسکیزوفرنی
افراد مبتلا به اسکیزوفرنی از خود نشانه های شناختی نیز بروز می‌دهند. این نشانه ها شامل عدم درک اطلاعات، ناتوانی در بهره گیری، میزان تمرکز، توجه و عملکرد حافظه فعال می‌شود.
علل اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی علت دقیق و مشخصی ندارد. اما بر اساس پژوهش های انجام شده دلایل احتمالی وجود دارد که در ادامه توضیح داده ایم.
? ژنتیک
یکی از عوامل بروز اسکیزوفرنی، ژنتیک است. به این منظور که یکی از والدین ژن اسکیزوفرنی داشته باشد، به کودک منتقل می‌کند.
? عوامل محیطی
یکی از عوامل بروز اسکیزوفرنی، عوامل طبیعی است. از عوامل محیطی می‌توان به مصرف برخی مواد مخدر، سموم، موقعیت استرس زا و ژن های معیوب اشاره کرد.
? ناهنجاری های ساختار مغز
بر اساس تحقیقات انجام شده، ناهنجاری های ساختار مغز باعث پدیدار شدن این بیماری می‌شود. در واقع این افراد از ساختارهای غیر طبیعی برخوردارند.
? مغز و انتقال دهنده ها
کنترل انتقال دهنده های عصبی در مغز برخی از افراد مبتلا به اسکیزوفرنی وجود ندارد. همین امر باعث تغییر در رفتار و تفکر است.
مراحل اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی 3 مرحله اصلی دارد. این مراحل را در این بخش مقاله توضیح داده ایم.
✨ مرحله مقدماتی
اولین مرحله اسکیزوفرنی، مرحله مقدماتی است. این مرحله شامل بروز نخستین علائم ها است. مرحله مقدماتی در سن نوجوانی و یا ابتدای جوانی نمایان می‌شود.
✨ مرحله فعال اسکیزوفرنی
دومین مرحله اسکیزوفرنی، مرحله فعال است. در این مرحله نشانه های هذیان، توهم، بی نظمی در رفتار و گفتار کاملا وضوح پیدا می‌کند.
✨ مرحله باقی مانده
سومین مرحله از اسکیزوفرنی، مرحله باقی مانده است. در این مرحله علائم مثبت فرد وجود نخواهد داشت. بلکه فقط علائم منفی نمایان است. مثلا توهم فرد رفع می‌شود، اما کم حرف شده است.
انواع اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی طیف گسترده ای دارد. که در این بخش از مقاله راجع به انواع آن توضیح داده ایم.
? بی تفاوت
نوع بی تفاوت اسکیزوفرنی، نشانه هایی مانند بی احساسی، بی تفاوتی، بی علاقگی، عدم علاقه به موضوعات اطراف و عدم اشتیاق دارند.
? پارانوئید | اسکیزوفرنی
پارانوئید نوع دیگر اسکیزوفرنی است. این نوع از اواخر نوجوانی یا اوایل جوانی نمایان می‌شود. نشانه هایی مانند شک و توهم دارد. توانایی حفظ جایگاه شغلی و دوستان را ندارند.
? باقیمانده
نوع باقیمانده اسکیزوفرنی، همراه با توهم و هذیان نیست. اما رفتارهایی مانند اختلال در انجام وظایف، انزوا طلبی، رفتار غیر عادی، ادراک غیر ارادی، عدم توجه به بهداشت فردی در این افراد مشاهده می‌شود.
? آشفته | اسکیزوفرنی
هبفرنیک، آشفته و سازمان نیافته نوع دیگر اسکیزوفرنی است. در این نوع فرد از خود نشانه های مانند آشفتگی در تکلم، آشفتگی رفتار، بی تفاوتی و منزوی بودن برخوردارند.
⚪ کاتاتونیک
یکی از انواع اسکیزوفرنی، کاتاتونیک است. در این نوع اسکیزوفرنی، اختلالات حرکتی مانند بی تحرکی افراطی یا فعالیت های شدید و خشونت آمیز وجود دارد.
درمان اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی بیماری نیست که با رواندرمانی ساده رفع شود. اما با برخی از روش های درمانی می‌توان به کاهش علائم کمک کرد. در ادامه روش های درمانی اسکیزوفرنی را توضیح داده ایم.
⭕ روان درمانی و درمان روانشناختی
یکی از روش های درمان اسکیزوفرنی، روان درمانی است. در این روش درمانی از رویکرد های مختلفی برای درمان استفاده می‌کنند تا مشکلات رفتاری کاهش پیدا کند. حتی زمانی که فرد به آگاهی از بیماری خود برسد، کنترل و مدیریت بهتری بر رفتارش دارد. رواندرمانی یا روانشناختی حالت های گوناگونی دارد که در ادامه ذکر کرده ایم.
▪ برای جبران مشکات ناشی از پردازش اطلاعات، از روش اصلاح شناختی استفاده می‌کنند.
▪ مشاوره خانواگی به فرد و اعضاء خانواده نحوه برخورد و رفتار را آموزش می‌دهد. در این روش درمانی راه های پیشگیری و عود بیماری را آموزش خواهید دید.
▪ با کمک توانبخشی به بهبود مهارت های آموزشی، اجتماعی، شغلی و تحصیلی تمرکز بهتری خواهید داشت.
▪ بستری شدن برای بیمارانی در نظر گرفته می‌شود که وضعیت حادی داشته و قصد آسیب به خود و دیگران دارند.
⭕ مراقبت های ویژه تخصصی
در روش درمانی مراقبت های ویژه (CSC) با رویکرد تیمی از روش های گوناگونی مانند دارو درمانی، مشاوره، خدمات اجتماعی، آموزشی و شغلی استفاده می‌کنند. حتی در این روش از خانواده ها نیز کمک گرفته می‌شود. و آموزش های لازم به آنها توضیح داده خواهد شد.
⭕ تحریکات مغزی
یکی از روش های درمان اسکیزوفرنی، تحریکات مغزی است. در این روش، پزشک قسمت هایی از مغز را مورد تحریک قرار می‌دهد. تا اسکیزوفرنی تحت کنترل قرار بگیرد.
⭕ الکتروشوک درمانی
در روش درمانی الکتروشوک برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، شوک های الکتریکی خفیف به سر بیمار متصل می‌کنند. این روند درمانی حدودا 2 تا 3 جلسه در هفته است. در این روش درمانی، به تدریج خلق و خوی فرد بهبود می‌یابد.
⭕ دارو درمانی
درمان دارویی جهت کاهش و بهبود نشانه های اختلالات فکری، هذیان و توهم بیماری اسکیزوفرنی است. در دارو درمانی از داروهای ضد روان پریشی، ضد افسردگی، تثبیت کننده خلق‌و خو و ترکیب داروهای ذکر شده استفاده می‌کنند.
کلام آخر
اختلال اسکیزوفرنی یا شیزوفرنی، یک بیماری سخت و غیر قابل درمان قطعی است. افرادی که مبتلا به این بیماری هستند باید با کمک درمان روان شناختی و دارو درمانی های اصولی علائم خود را کاهش دهند. بنابراین با مشاهده علائم این اختلال در اطراف خود، حتما از روانشناس کمک بگیرید.
مرکز مشاوره آواژه به صورت تلفنی و حضوری به شما مراجعین گرامی خدمات ارائه می‌دهد. جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره زیر تماس حاصل فرمایید.
برای دریافت مشاوره در زمینه اسکیزوفرنی می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی آواژه تماس حاصل نمایید.
