اختلال شخصیت پارانوئید
اختلال شخصیت پارانوئید چه ویژگی هایی دارد؟ حتما شما هم کسانی در اطراف‌تان دارید که بیخودی نسبت به همه‌کس و همه چیز بدبین هستند. همیشه تصور می‌کنند دیگران می‌خواهند به او صدمه بزنند، برای همین لذت یک ارتباط خوب حتی با نزدیکانش را ندارد. متخصصین این ویژگی‌ها را در افراد، اختلال پارانوئید یا اختلال بدگمانی می‌نامند. زندگی با چنین شخصی واقعا سخت است زیرا این خصوصیات او بر روابطش با دیگران موثر است و ارتباطاتش را محدود خواهد کرد. او با تفکر بیش از حد راجب زندگی دیگران، به تدریج نسبت به همه بدگمان می‌شود. و به این باور می‌رسد که آنها همیشه در حال توطئه علیه او هستند. برای همین کم کم از همه دوری کرده و منزوی می‌شود. البته بدگمانی در سطح معقول طبیعی است، اختلال بدگمانی یا پارانوئید به حالت شدید و اغراق‌آمیز بدگمانی در فرد اشاره دارد.
اختلال شخصیت پارانوئید
این اختلال یک سری رفتارهای غیرعادی در فرد است. اختلال شخصیتی غیرعادی یعنی رفتارهای فرد در نزد دیگران عجیب و غریب جلوه کند. این شخص بسیار نسبت به دیگران مشکوک می‌باشد. فکر میکند همه نیت بدی نسبت به او دارند و قصد آسیب رساندن به او را در سر می‌پرورانند. یکی دیگر از ویژگی‌های این اختلال نداشتن اعتماد به دیگران و کینه ورزی است. او همیشه حتی در میان بی منظورترین حرف‌ها و اتفاقات اطرافش به دنبال یافتن تهدید یا کنایه است. سریع عصبانی می‌شود و نسبت به اطرافیان حس دشمنی دارد.
علائم اختلال شخصیت پارانوئید در اوایل جوانی شروع می‌شود. از آنجا که بیمار به کسی اعتماد ندارد، درمان این اختلال هم دشوار می‌باشد. از این رو برای درمان موفقیت‌آمیز این اختلال، رابطه خوب بین درمانگر و بیمار و ایجاد اعتماد بسیار مهم است. اعتماد باعث می‌شود فرد بیماری‌اش را باور کند و اقدام به درمان نماید.
علائم اختلال پارانوئید یا بدگمانی
شاید این سوال برای‌تان مطرح باشد که چطور بفهمیم بدگمانی یکی از اطرافیان‌مان به دلیل اختلال پارانوئید است؟ شخصیت اختلال پارانوئید یا بدگمان، علائم زیر را در رفتارش دارد. ولی شاید فردی همه این نشانه‌ها را با هم داشت، و فرد دیگر فقط چند مورد را داشته باشد.
_ شخص بدگمان اصلا انتقادپذیر نیست. جالب این که خود او انتقاد کسی را نمی‌پذیرد، ولی از دیگران به تندی انتقاد کرده و ایراد می‌گیرد. در نتیجه با هیچ کس سازگار نیست.
_ برای بدگمانی نسبت به دیگران هیچ دلیل منطقی وجود ندارد و فقط فکر میکند که دیگران قصد لطمه زدن به او را دارند.
کارهای دیگران مورد قبول او نیست، حتی اگر به بهترین نحو انجام داده باشند، باز هم ایرادی پیدا کرده و کار او را بی‌ارزش می‌کنند.
_ همانطور که گفتیم شخصیت اختلال پارانوئید تصور میکند بقیه در همه حال به دنبال نقشه کشیدن جهت خیانت به او هستند.
_ نقاط ضعف طرف مقابل‌شان را بزرگ کرده، و کوچک‌ترین عیب آنها را پیوسته به رویش می‌آورند.
_ در عین حال همیشه خجالت‌زده هستند.
_ تصور می‌کنند اطرافیان قصد تصاحب مقام و موقعیت او را دارند و از این رو در خیال خود دنبال راهی برای بی اثر کردن نقشه آنها هستند.
_ اوضاع زندگی اختلال شخصیت پارانوئید وقتی بدتر خواهد بود که این بدگمانی‌ها و رفتارهای غلط را در زندگی زناشویی وارد کند و به شریک زندگی‌اش، بی‌اعتماد باشد.
_ تمایلی به گفتگو درباره زندگی خود با دیگران ندارند، زیرا فکر می‌کنند اگر کسی از زندگی‌اش اطلاع داشته باشد از آسیبش در امان نیست.
علت ابتلا به اختلال شخصیت پارانوئید
محققین هنوز به علت اصلی این بیماری پی نبرده‌اند ولی عقیده دارند ممکن است ترکیبی از عوامل ژنتیکی و روانشناختی در ابتلا به این اختلال نقش دارند. کسانی که در اقوام خود سابقه ابتلا به اسکیزوفرنی دارند، بیشتر در معرض ابتلا به اختلال شخصیت پارانوئید هستند. از این رو محققان وجود رابطه ژنتیکی بین این دو اختلال را تایید می‌کنند. فردی که در کودکی از لحاظ جسمی و عاطفی تجربه بدی داشته یا از جانب والدین به اندازه کافی حمایت نشده، در بزرگسالی امکان ابتلا به اختلال شخصیت پارانوئید در او بیشتر است.
چگونگی تشخیص اختلال بدگمانی
روانشناس یا مشاور از او راجب علائم و سابقه بیماری‌اش می‌پرسد. وضعیت کودکی، مدرسه، محل کار و روابط شخصی او طی مصاحبه‌ای بررسی می‌شود. تست‌ها و معاینات دیگری همچون، دانستن نظر و پاسخ بیمار نسبت به یک موقعیت فرضی از او گرفته می‌شود. سپس با توجه به نتایج این بررسی‌ها بیماری تشخیص داده شده و برنامه درمان او شروع می‌شود.
عوارض و پیامدهای اختلال شخصیت پارانوئید
طرز تفکر و رفتار فرد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید موجب می‌شود نتواند روابط اجتماعی‌اش را حفظ کند. قادر به عملکرد خوب در محیط شغلی، تحصیلی و اجتماعی نیست، مدام درگیر دعواهای حقوقی با اطرافیان شده و شکایات متوالی از آنها صورت می‌گیرد. ادامه این روال خطرات از هم پاشیدن خانواده، از دست دادن شغل و حتی خانه را برای افراد مبتلا به این بیماری ذهنی دارد.
میزان شیوع اختلال شخصیت پارانوئید
این اختلال در بین 0.5 تا 2.5 درصد از کل جمعیت شیوع دارد. همچنین بین مردان، گروه‌های اقلیت، مهاجران، سالمندان و افرادی که در اقوام خود سابقه اسکیزوفرنی دارند شایع‌تر است. غالبا فرد مبتلا به پارانوئید، خودش اقدامی برای درمانش انجام نمی‌دهد؛ و از سوی همسر و یا یکی از نزدیکان جهت درمان به تراپیست یا کلینیک روانپزشکی معرفی می‌شوند.
کمک به بیمار دچار اختلال شخصیت پارانوئید
با توجه به اینکه این بیماری می‌تواند عواقب خطرناکی داشته باشد، ضروریست از همه لحاظ بررسی و درمان شود. اقدام و انگیزه خود او و کمک خانواده در بهبودش نقش مهمی دارند. روانشناسان دو روش دارو درمانی و روان‌درمانی را برای بهبود اختلال شخصیت پارانوئید پیشنهاد می‌دهند:
دارو درمانی
مصرف دارو موجب تشدید حس سوءظن و بدگمانی در بیمار می‌شود و ممکن است بیمار دارو را ترک کند. برای همین دارودرمانی زیاد توصیه نمی‌شود. ولی اگر اختلال شرایط خاصی پیش آورد و عوارضی مثل استرس شدید یا توهم داشته و زندگی طبیعی بیمار را مشکل کند؛ برخی داروها جهت کاهش علائم مفید بوده و تجویز می‌شوند.
روان درمانی
این روش موفق‌ترین و بهترین روش درمانی برای اختلال پارانوئید می‌باشد. این افراد در ایجاد ارتباط با اطرافیانشان مشکل دارند. از این رو درمان آنها را باید با جدیت دنبال کرد. از طریق درمان و معالجه، میزان شک و بدگمانی این افراد کنترل شده و به مرور کم خواهد شد. شاید روند درمان بسیار سخت یا طولانی شود. زیرا این افراد حتی ممکن است نسبت به پزشک و درمانگر خود هم شکاک شوند و اطلاعات لازم را به او ندهند. از طرفی بی‌توجهی و عدم درمان به موقع این اختلال به مزمن شدن بیماری منجر می‌شود. دروان‌درمانگر باید در طول درمان دقت و تحمل زیادی داشته باشد؛ زیرا جلب اعتماد بیمار و توانایی در حفظ این اعتماد کار دشواریست. بعد از درمان نیز ممکن است در بسیاری از افراد درصدی از علائم بیماری باقی بماند و نیاز به مراقبت و درمان در کل عمرش لازم است.
سخن پایانی
در این مقاله شما را با اختلال شخصیت پارانوئید آشنا کردیم. دانستید که افراد مبتلا به این اختلال، تقریبا به همه اطرافیان خود شکاک هستند و نسبت به آنها حالت دشمنی و کینه دارند. قانع کردن آنها به اینکه کسی قصد آسیب به او را ندارد و می‌تواند به طرفش اعتماد کند، سخت است. به ویژه زندگی مشترک با چنین فردی بسیار دشوار است. بنابراین اگر شما در خانواده یا اطراف‌تان کسی را مشکوک به این اختلال می‌بینید، بهتر است با درایت و آگاهی او را قانع به قبول بیماری و درمان کنید. اگرچه درمان این اختلال به صبر و حوصله فراوان نیاز دارد، ولی از درمان نکردن بهتر است. با درمان شخصیت پارانوئید به زندگی خود او و اطرافیانش آرامش بیشتری خواهد آمد.
برای دریافت مشاوره در زمینه شخصیت ها می‌توانید در ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی آواژه تماس حاصل نمایید.
