اختلال دوقطبی چیست | علائم و عوامل تشدید کننده
اختلال دوقطبی یکی از اختلالات روان است. که با دوره های شیدایی، افسردگی و خلق غیر طبیعی مشخص می‌شود. حتما شما هم در اطرافیان خود شخصی را مشاهده کرده‌اید که حالات روحی اش، سریعا دچار تغییراتی می‌شود. این تغییرات خلق، همیشه هم سریع اتفاق نمی‌افتد. اختلال دو قطبی در مواردی تهدید کننده سلامت فرد است و بر کیفیت زندگی او تاثیر می‌گذارد.
این اختلال فراتر از نوسانات خلقی است که به طور معمول تجربه می‌کنیم. تصورات اشتباه در مورد این بیماری افراد را در معرض خطرات بیشتری قرار می‌دهد. اختلال دوقطبی می‌تواند تا جایی پیش رود که فرد را مجبور به بستری شدن در بیمارستان های روان خواهد کرد. این بیماری در مردان و زنان تقریبا به یک اندازه مشاهده می‌شود.
اختلال دوقطبی
در اختلال دوقطبی دوره های افسردگی و شیدایی به طور متناوب در فرد بروز می‌کنند؛ که انواع مختلفی دارد. حتی شدت افسردگی و مانیا نیز در دوره های مختلف، متفاوت خواهد بود. راه درمانی زیادی برای این اختلال وجود دارد. که تا حد زیادی موثر خواهند بود اما در درمان قطعی آن شبهاتی وجود دارد. این اختلال قبلا با نام افسردگی-شیدایی نیز شناخته می‌شد. افراد معمولا در پایان دوره نوجوانی و در بزرگسالانی به آن مبتلا می‌شوند که این به معنی عدم ابتلای کودکان یا افراد سالمند نیست.
علائم اختلال دوقطبی
برای توضیح اختلال دوقطبی باید ابتدا علائم افسردگی و شیدایی را توضیح داد. بروز علائم از شخصی به شخصی دیگر متفاوت هستند. مدت زمان نشانه ها را باید جدی گرفت و برای تشخیص دقیق به یک متخصص مراجعه کرد. در بیشتر موارد در فصول گرم سال علائم مانیا، شیدایی و افسردگی در این بیماران بیشتر بروز می‌کند. اما شاید برای شخصی، علائم وابسته به فصول نباشد.
? علائم افسردگی در دوقطبی
به طور کلی علائم افسردگی در اختلال دوقطبی مانند انواع دیگر افسردگی است. با خلق پایین همراه است و فرد علائم زیر را آشکار می‌کند: علل بیشتر افسردگی را درمقاله علت افسردگی مشاهده خواهید کرد.
⏺ خستگی مفرط و کمبود انرژی حتی برای فعالیت های روزانه
⏺احساس پوچی و ناامیدی
⏺ افکار خودکشی
⏺اختلال در اشتها، خواب و میل جنسی
⏺ اختلال در تمرکز و حافظه
⏺گوشه گیری و فاصله از جمع
برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه افکار خودکشی کلیک کنید.
? علائم شیدایی یا مانیا در دوقطبی
همانطور که از نام این علائم پیداست، در این دوران فرد خلق بالایی را تجربه می‌کند و شدت دوره مانیا در انواع مختلف اختلال دوقطبی متفاوت است. و علائم آن شامل موارد زیر است.
⏺ بی خوابی، افزایش میل جنسی و بی اشتهایی
⏺ بی پروایی و بلند پروازی
⏺اعتماد به نفس بالا و عدم تمرکز
⏺ بی قراری
⏺ سو مصرف الکل یا مواد مخدر
انواع مختلف اختلال دوقطبی
تقریبا 4 نوع مختلف اختلال دوقطبی وجود دارد. که در همه آنها شاهد بروز دوره های افسردگی و شیدایی هستیم. در این قسمت به طور خلاصه در مورد هر یک توضیحی خواهیم داد.
? اختلال دوقطبی نوع یک
در دوقطبی نوع اول، یک دوره شیدایی یا افسردگی اساسی مشاهده می‌شود. در این دوره برخی افراد حالت افسردگی را تجربه می‌کنند و عده ای نیز هیچ دوره ای از افسردگی را تجربه نمی‌کنند. دوام دوره های شیدایی کوتاه مدت تر از دوره های افسردگی است.
? اختلال دوقطبی نوع دو
در این نوع از اختلال دو قطبی، بیش از یک دوره افسردگی را تجربه می‌کنید. اما دوره های مانیا کوتاه مدت تر و خفیف تر هستند. به علت شدت کمتر مانیا در این دوره به آن هیپومانی نیز گفته می‌شود.
?اختلال دوقطبی پیش رونده یا تناوب سریع
بروز این نوع دوره اختلال دو قطبی بسیار نادر است. چرا که در یک مدت کوتاه مثلا یک ساله، فرد حداقل 4 دوره خلقی را تجربه می‌کند. در هر دو نوع قبلی نیز شاید این دوره اتفاق بی‌افتد.
?اختلال خلق ادواری یا سیکلوتایمی
اختلال سیکلوتایمی، احتمالا به مرور زمان به اختلال دوقطبی کامل تبدیل شود. در این اختلال شدت افسردگی و شیدایی هر دو خفیف تر از انواع دیگر هستند. اما مدت زمان دوره ها طولانی تر خواهد بود.
علل بروز اختلال دوقطبی
برای بروز اختلال دوقطبی نمی‌توان علت دقیقی مشخص کرد. اما عوامل زیادی در شکل گیری این اختلال دخیل هستند. ژنتیک و سابقه خانواده از مهم ترین دلایل بروز اختلال دوقطبی، شناخته می‌شود. بسیاری از متخصصان معتقدند که شیمی یا ساختار مغز شانس احتمال ابتلا به این اختلال را بالا می‌برد. سابقه خود فرد در ابتلا به افسردگی یا اعتیاد از دیگر عواملی است که تشخیص دوقطبی را محتمل تر می‌کند. تغییرات اساسی در زندگی شخصی نیز افراد را در معرض ابتلا به دو قطبی قرار می‌دهد.
تاثیرات دوقطبی بر زندگی فرد
بدون شک اختلال دو قطبی تاثیرات روانی و جسمانی زیادی برای فرد دارد. زندگی شخصی و اجتماعی فرد، تحت الشعاع قرار می‌گیرد. در مواردی مجبور به ترک شغل یا حتی طلاق از همسر خود می‌شوند. آینده آنان در گرو دوره های افسردگی و شیدایی است؛ که قابل پیش بینی نیستند. روی آوردن به اعتیاد و عادات نامناسب برای فرار از دوره های افسردگی از تبعات دیگر اختلال دوقطبی است.
در زنان مبتلا به اختلال دوقطبی، نامنظمی دوره های قاعدگی؛ سلامت جنسی و جسمی آنان را تهدید می‌کند. به وجود آمدن اختلالات روانی مثل اختلال استرس پس از سانحه و کم توجهی – بیش فعالی از عوارض دوقطبی بر زندگی فرد است. چهره های معروفی در طول تاریخ به این اختلال مبتلا بوده اند که با تشخیص به موقع و درمان مناسب توانستند بر آن فایق آیند و موفقیت هایی در زندگی خود کسب کنند.
تشخیص اختلال دوقطبی
تشخیص انواع مختلف اختلال دوقطبی به مهارت نیاز دارد. امروزه تست هایی برای تشخیص وجود دارند که به طور کامل قابل اعتماد نیستند. دوره های مانیا باید حداقل یک هفته و افسردگی حداقل دو هفته ، بدون وقفه ادامه داشته باشند. تشخیص دوقطبی در نوجوانان دشوار تر است. آنها در دوران بلوغ قرار دارند که ماهیت آن ناپایداری خلق است. وجود دوره های زیر در تشخیص الزامیست.
◼وجود یک دوره یا بیشتر مانیا در نوع یک
◼وجود یک دوره یا بیشتر افسردگی اساسی در نوع دوم
◼حداقل یک نیم دوره مانیا در نوع دوم
درمان اختلال دو قطبی
درمان اختلال دوقطبی بدون کمک از متخصصین، امکان پذیر نیست. پس از مشاهده علائم و تشخیص دقیق اختلال دوقطبی، حتما به یک روانپزشک مراجعه و درمان را شروع کنید. با نادیده گرفتن؛ علائم این اختلال شدیدتر می‌شود.
? دارو درمانی
مصرف دارو یکی از موثرترین روش ها برای مهار اختلال دوقطبی است. لیتیم یکی از اولین دارو هایی است که برای درمان تجویز می‌شود. طیف مختلف دارو ها بستگی به واکنش بدن شما دارد؛ پس سرخود مصرف دارو را شروع یا قطع نکنید. برای آشنایی بیشتر با داروهایی مثل هالوپریدول کلیک کنید.
? روان درمانی | اختلال دوقطبی
به دلیل نوسانات خلقی متعدد یا شدید، حتما در مسیر درمان به یک روانشناس نیاز داریم. روان درمانی های مداوم، درمان های بین فردی، درمان های شناختی-رفتاری و یادگیری مهارت های کنترل هیجان به فرد مبتلا به دوقطبی بسیار کمک خواهد کرد.
? واکنش اطرافیان
شاید به دلیل اختلال دوقطبی، روابط خانوادگی شما دچار اختلال شود یا دوستان خود را از دست بدهید. طبیعی است که آنان از رفتار های متفاوت و متضاد شما تعجب کنند و نتوانند با این شرایط سازگار شوند. اما با آگاهی از این موضوع و حتی مراجعه به روانشناس به صورت گروهی می‌توان علائم را تا حد زیادی کنترل کرد. حمایت از فرد مبتلا به دوقطبی در زمان افسردگی یا مهار او در زمان شیدایی از اقدامات مهم و ضروری خانواده است.
سخن پایانی
برای درمان اختلال دوقطبی به اراده فرد نیاز داریم. قبول این بیماری برای بعضی از افراد دشوار است. در این دوران حتما به حضور یک درمانگر در زندگی خود نیاز دارید. فراموش نکنید که با اختلال دوقطبی نیز، می‌توان زندگی کرد. اگر در اطراف خود افرادی را با علائم اختلال دوقطبی مشاهده می‌کنید. حتما از روانشناس کمک بگیرید.
برای دریافت مشاوره در زمینه اختلال دوقطبی می توانید با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی آواژه از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید
سوالات متداول
وجود دوره های متناوب افسردگی و شیدایی با شدت های مختلف از نشانه های دو قطبی است. ولی حتما برای تشخیص دقیق به یک روانپزشک مراجعه کنید.
شاید اختلال دوقطبی به طور کامل درمان نشود. اما با مصرف دارو و روان درمانی قابل کنترل و پیش روی است.
مصرف مواد مخدر، مصرف الکل، سابقه خانوادگی، مصرف یا قطع خودسر دوره درمان و اتفاقات ناگوار در زندگی شخصی از عوامل تشدید کننده اختلال دوقطبی هستند.
