ترس از مار | نشانه ها و علل ابتلا به فوبی مار
ترس از مار یا افیدیوفوبیا (Ornithophobia)، در واقع به ترس غیرمنطقی، شدید و مداوم از هر نوع مار گفته می‌شود که پاسخ اضطرابی فوری ایجاد می‌کند. همچنین مار هراسی یکی از انواع اختلالات فوبیای خاص است که در دسته اختلالات اضطرابی قرار می‌گیرد. عوامل مختلفی مانند تجربه ناگوار، رفتارهای آموخته شده و عوامل فردی می‌تواند در ایجاد این اختلال نقش داشته باشد. این بیماران خود می‌دانند که ترس‌شان منطقی نیست، با این حال قادر به کنترل آن نیستند. خوشبختانه فوبیا درمان پذیر بوده و از روش‌های گوناگونی برای بهبود می‌توان بهره برد. در ادامه به علل، علائم و بهترین راهکارهای درمان فوبی مار خواهیم پرداخت. برای آشنایی با سایر انواع فوبیای حیوانات کلیک کنید.
ترس از مار
شدت ترس از مار مانند: ترس از مار ماهی، مارمولک و.. ممکن است بسیار زیاد باشد. و منجر به اضطراب شدید شود. افراد مبتلا به ترس از مار، ترسی عمیق و غیرمنطقی از مار یا موقعیت‌هایی که در ارتباط با این حیوان است، دارند. با گذشت زمان، دایره این ترس گسترده‌تر خواهد شد. برای مثال فرد از تصویر مار یا شنیدن کلمه مار نیز خواهد ترسید. به دنبال گسترده شدن ترس، فرد رفتارهای خود را محدودتر می‌کند تا از مواجهه با مار اجتناب ورزد.
برای آشنایی با سایر انواع اختلالات اضطرابی کلیک کنید.
چه عواملی باعث ایجاد ترس از مار می‌شود؟
فوبیای مربوط به حیوانات (ترس از مار)، نوع متداولی از هراس‌های خاص است. با این حال، هنوز دقیقا مشخص نیست چه عواملی باعث ایجاد این فوبیا می‌شود. اعتقاد بر این است که عوامل زیر در ایجاد فوبی مار نقش دارند.
تجربیات منفی
ترس از مار ممکن است به یک تجربه پریشانی یا ناخوشایند مرتبط باشد. به عنوان مثال، مورد حمله مار در ساحل واقع شدن، یا گرفتن بیماری مشترک با خزندگان که ناشی از تماس با این حیوان بوده است. می‌تواند منجر به ترس از مارها شود.
رفتارهای آموخته شده
فرد شاید بر اساس اطلاعاتی که دریافت می‌کند ترس از مار را یاد بگیرد. برای مثال مواردی مانند مشاهده ترس والدین از مارها یا شنیدن اخبار مربوط به “خورده شدن کودک دو ساله توسط مار افعی” به فرد می‌آموزد که برای محافظت از خود، باید از مارها فاصله بگیرد.
عوامل فردی
هرکس ترس و اضطراب را به روش خاصی پردازش می‌کند. برخی از افراد ممکن است به طور طبیعی نسبت به سایرین، آمادگی بیشتری برای واکنش‌های اضطرابی نسبت به مسائل داشته باشند.
یادگیری و اطلاعات
شنیدن، خواندن و دیدن صحنه های خطرناک از حمله مارها و وضعیت منفی، سبب بروز ترس از مار خواهد شد. برای مثال: در فیلمی حمله مارها به شهری را مشاهده کرده اید.
ژنتیک
یکی از عوامل مهم در ایجاد فوبیاها ژنتیک است. ترس از مار نیز نوعی فوبیا است که به صورت ژنتیکی در بدن افراد پردازش می‌شود و این ترس را ایجاد خواهد کرد.
برای آگاهی بیشتر در زمینه انواع اختلالات اضطرابی کلیک کنید.
علائم و نشانه های ترس از مار چیست؟
علائم فوبیای مار می‌تواند شامل علائم روانی و جسمانی باشد. در صورتی که تمام این علائم یا برخی از آن‌ها برای حداقل 6 ماه، در فرد باقی مانده باشد، وی دچار اختلال ترس از مار یا فوبیای مار است.
علائم روانی
- احساس ترس و اضطراب شدید هنگام فکر کردن یا دیدن مارها
- فرد با توجه به این که از ترس غیرمنطقی خودآگاه است اما احساس اضطراب غیرقابل کنترل دارد
- اجتناب از موقعیت‌ها و مکان‌هایی که ممکن است در آنجا مار وجود داشته باشد
- ترس از عدم کنترل خود
- فرار و احساس نیاز به فرار
- احساس اینکه غرق در استرس هستید اما توانایی کنترل آن را ندارید
علائم جسمانی
- افزایش ضربان قلب
- تعریق زیاد
- لرزش
- دلهره
- گرفتگی یا درد قفسه سینه
- تنگی نفس
- سرگیجه
- حالت تهوع
- خشکی دهان
ترس از مار در کودکان
کودکان به خوبی بزرگسالان، قادر به بیان احساساتشان نیستند. از طرفی ممکن است آن‌ها نام احساسی که تجربه می‌کنند را به خوبی ندانند. علائم ترس از مار که در بالا اشاره شد، در کودکان، به صورت بی‌قراری، گریه، بدخلقی و یا سایر علائم دیده می‌شود.
روش‌های درمان ترس از مار
ساینوفوبیا همانند هر فوبیای خاص دیگر به میزان قابل توجهی به رواندرمانی پاسخ می‌دهد. از همین رو اگر ترس از مار برای‌تان دردسرساز شده است. و می‌خواهید آن را درمان نمایید، بهتر است به یک روانشناس مراجعه کنید. رویکردهای مختلفی وجود دارد که روانشناسان به کمک آن‌ها در جلسات مشاوره به شما یاری می‌رسانند تا بر ترس خود غلبه کنید. در این میان رویکرد شناختی رفتاری و تکنیک‌های خاص آن نظیر مواجه سازی تدریجی از بیشترین اثربخشی برخوردار است که در ادامه برخی از آن‌ها را به طور مختصر شرح داده‌ایم. برای آشنایی با بهترین روش‌های درمان اضطراب شدید کلیک کنید.
درمان شناختی رفتاری
هدف درمان شناختی رفتاری تغییر شیوه تفکر و رفتار فرد در مورد موضوع ترس از مار است. یک متخصص بهداشت روان به واسطه تکنیک‌هایی با فرد همکاری خواهد کرد تا به وی در درک و مدیریت احساس اضطراب کمک کند.
در طول فرآیند درمانی، متخصصان این ایده را در فرد تقویت می‌کنند که ترس از مار به طور کلی بی خطر است. همچنین ممکن است تمرینات تنفس و ریلکسیشن را به فرد آموزش دهند تا بتوانند با فوبیای مار مقابله کنند.
مواجهه درمانی
مواجهه درمانی یکی دیگر از روش های درمان ترس از مار است. همانطور که از نام این روش درمانی پیداست، قرار گرفتن در معرض محرک استرس زا به صورت تدریجی یا یکباره است. هدف مواجهه درمانی این است که فرد با گذشت زمان پاسخ خود را تغییر دهد و به فرد در مدیریت بهتر احساس اضطراب کمک کند. این روش درمانی اغلب با درمان شناختی رفتاری ترکیب می‌گردد.
غرقه سازی از روش‌های درمان ترس از مار
در این روش درمانی ترس از مار ، فرد به طور ناگهانی و یکباره با تعداد زیادی مار ، مواجه می‌شود. اکثر افراد در این شرایط به دلیل ترسی که احساس می‌کنند می‌خواهند موقعیت را ترک کنند. نکته مهم درمان این است که نباید به فرد اجازه ترک محیط داده شود. باقی ماندن فرد در این شرایط باعث تجربه یکباره اضطراب و درمان خواهد شد.
حساسیت زدایی منظم
عواملی نظیر غیراخلاقی بودن و مشکلاتی نظیر آن، باعث شد تا حساسیت زدایی منظم، بیشتر از غرقه سازی توجه درمانگران را به خود جلب کند. در این روش برای ترس از مار به فرد آموزش داده می‌شود. که با استفاده از تکنیک‌هایی نظیر انقباض و انبساط عضلات و یا تکنیک‌های تنفس منظم، اضطرابش را کنترل کند. بعد از یادگیری موفقیت آمیز این مسئله، فرد می‌بایست یک فهرست از عواملی که باعث ترس می‌شوند، به ترتیب اولویت مشخص کند. در مرحله سوم، درمانگر فرد را با موضوعی که کمترین ترس را در وی ایجاد می‌کرده، مواجه می‌کند. و فرد باید بر اساس تکنیک‌هایی که آموزش دیده، با اضطرابش مقابله کند. هنگامی که وی توانست، اضطرابش را در این مرحله کنترل کند، مرحله بعدی فهرست به وی ارائه می شود.
واقعیت مجازی
واقعیت مجازی درمان دیگری برای ترس از مار است. استفاده از تکنولوژی واقعیت مجازی در سال‌های اخیر، توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. در این تکنیک فرد با استفاده از واقعیت مجازی با موضوع ترسش رو‌به‌رو می‌شود. با توجه به امکانات واقعیت مجازی که باعث می‌شوند فرد تصور کند در همان محیط قرار گرفته. وی احساس می‌کند واقعا در میان مارها قرار دارد. استفاده از واقعیت مجازی، باعث می‌شود که فرد با امنیت بیشتری با موضوع ترس مواجه شود. تحقیقات روانشناسی نشان می‌دهد که استفاده از این تکنولوژی به اندازه مواجهه واقعی سودمند است.
دارو درمانی
داروها معمولاً برای درمان فوبیای خاص استفاده نمی‌شوند. با این حال، در برخی موارد، آن‌ها ممکن است به صورت کوتاه مدت برای کمک به کاهش علائم اضطراب ترس از مار کمک کننده باشند. عمدتا از داروهای بنزودیازپین نظیر آلپرازولام و یا لورازپام که نوعی آرام بخش و داروی ضد اضطراب هستند برای افراد مبتلا به فوبی خاص استفاده می‌شود. همچنین داروهای بتا بلوکر، می‌تواند برخی از علائم جسمی مانند فشار خون بالا و ضربان قلب را کاهش دهد.
تکنیک تنفس عمیق
استفاده از تکنیک های تنفس عمیق، آرام سازی و مدیتیشن برای درمان ترس از مار تاثیر گذار است. در این روش درمانی، درمانگر به شما کمک خواهد کرد تا تکنیک های تنفس عمیق را آموزش ببینید.
برای شناخت بیشتر در زمینه درمان استرس و اضطراب کلیک کنید.
کلام آخر
ترس از مار مانند ترس از مار ماهی و هر نوع مار بی آزاری امکان دارد که زندگی شما را مختل کند. مثلا زمانی که درخیابان در حال راه رفتن هستید یا به پارک می‌روید استرس حمله مار داشته باشید. با این وجود حضور شما در تمامی موقعیت ها با استرس همراه است. پس باید به فکر راه درمان اساسی و درست باشید. مرکز مشاوره ذهن نو به صورت حضوری و تلفنی به مراجعان خدمات ارائه می‌دهد. برای‌کسب اطلاعات بیشتر با شماره زیر تماس حاصل فرمایید.
برای دریافت مشاوره در زمینه ترس از مار می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره استرس با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی آواژه از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.
